Kamienie pamięci jako materialne upamiętnienie społeczności zbąszyńskich Żydów
„Nie ma ich przy mnie, a przecież na krok mnie już nie odstąpią” – kamienie pamięci jako materialne upamiętnienie społeczności zbąszyńskich Żydów.
Przyświeca nam cytat z poematu Icchaka Kacenelsona, Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie, gdyż celem projektu jest utrwalenie pamięci o historii i kulturze żydowskiej w Zbąszyniu oraz roli czterech rodzin zbąszyńskich Żydów w życiu społecznym i gospodarczym miasta przed wybuchem II WŚ. Żywa pamięć o tych osobach odchodzi wraz z jej ostatnimi depozytariusz(k)ami – Zbąszynian(k)ami urodzonymi w okresie międzywojennym. Inicjatywa wmurowania Stolpersteine – kamieni pamięci poświęconym osobom mieszkającym w Zbąszyniu do czasu deportacji i śmierci podczas Zagłady – stanowiłaby (skuteczne w swojej prostocie i funkcjonalności) przedłużenie pamięci wspólnotowej o zbąszyńskich Żydach. Ponadto kamienie pamięci są też fizycznym uzupełnieniem licznych projektów medialnych i wydawniczych, realizowanych przez Fundację TRES i miejscowych aktywistów z Forum Dialogu oraz Zbąszyńskiego Balaganu, budujących społeczną świadomość o miejscowej gminie żydowskiej, a także historii polskich Żydów deportowanych z III Rzeszy do Zbąszynia w październiku 1938 r.
Wmurowano w trzech lokalizacjach 11 Stolpersteine upamiętniających członków 4 rodzin zbąszyńskich Żydów, zamordowanych w Zagładzie: Grzybowskich, Grunbergów, Wajmanów i Mannheimów. Skromną uroczystość zrealizowano w 82. rocznicę deportacji polskich Żydów z Niemiec do Zbąszynia 28 października. Autorem i wykonawcą tabliczek jest pomysłodawca Stolpersteine, niemiecki artysta Gunter Demnig.
Ze względu na obostrzenia pandemiczne do Zbąszynia nie przyjechali przedstawiciele rodzin dawnych mieszkańców, ale poprzez łącza internetowe byli obecni z nami w ten dzień. Zwłaszcza cenna była dla nas „obecność” Izabelli Weber, która jako mała dziewczynka w wyniku Polenaktion znalazła się w Zbąszyniu u swojej rodziny Wajman.
![szih_logo_pl_black_900-pxjpg](https://files.clickweb.home.pl/e3/81/e3814232-380c-4244-8d13-6fb4a60f7372.jpg)
![upamietnienie 2 kopiajpg](https://files.clickweb.home.pl/58/c2/58c23a76-31a3-49a2-bd50-9f5a768606cc.jpg)
![Upamietnienie 3 kopiajpg](https://files.clickweb.home.pl/2c/c7/2cc76ea9-83b2-40a7-b04b-63403b4d3b0c.jpg)
![upamietnienie 5 kopiajpg](https://files.clickweb.home.pl/24/8c/248c83b8-60b0-40c6-af75-b976ab87e01f.jpg)
![Upamietnienie 6 kopiajpg](https://files.clickweb.home.pl/32/37/3237728c-d06b-4b54-bf37-2709ed4cd5e7.jpg)
![upamietnienie 8 kopiajpg](https://files.clickweb.home.pl/99/ab/99abd4e7-cca3-4d1c-84e7-5372ebd07a1d.jpg)
Przyświeca nam cytat z poematu Icchaka Kacenelsona, Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie, gdyż celem projektu jest utrwalenie pamięci o historii i kulturze żydowskiej w Zbąszyniu oraz roli czterech rodzin zbąszyńskich Żydów w życiu społecznym i gospodarczym miasta przed wybuchem II WŚ. Żywa pamięć o tych osobach odchodzi wraz z jej ostatnimi depozytariusz(k)ami – Zbąszynian(k)ami urodzonymi w okresie międzywojennym. Inicjatywa wmurowania Stolpersteine – kamieni pamięci poświęconym osobom mieszkającym w Zbąszyniu do czasu deportacji i śmierci podczas Zagłady – stanowiłaby (skuteczne w swojej prostocie i funkcjonalności) przedłużenie pamięci wspólnotowej o zbąszyńskich Żydach. Ponadto kamienie pamięci są też fizycznym uzupełnieniem licznych projektów medialnych i wydawniczych, realizowanych przez Fundację TRES i miejscowych aktywistów z Forum Dialogu oraz Zbąszyńskiego Balaganu, budujących społeczną świadomość o miejscowej gminie żydowskiej, a także historii polskich Żydów deportowanych z III Rzeszy do Zbąszynia w październiku 1938 r.
Wmurowano w trzech lokalizacjach 11 Stolpersteine upamiętniających członków 4 rodzin zbąszyńskich Żydów, zamordowanych w Zagładzie: Grzybowskich, Grunbergów, Wajmanów i Mannheimów. Skromną uroczystość zrealizowano w 82. rocznicę deportacji polskich Żydów z Niemiec do Zbąszynia 28 października. Autorem i wykonawcą tabliczek jest pomysłodawca Stolpersteine, niemiecki artysta Gunter Demnig.
Ze względu na obostrzenia pandemiczne do Zbąszynia nie przyjechali przedstawiciele rodzin dawnych mieszkańców, ale poprzez łącza internetowe byli obecni z nami w ten dzień. Zwłaszcza cenna była dla nas „obecność” Izabelli Weber, która jako mała dziewczynka w wyniku Polenaktion znalazła się w Zbąszyniu u swojej rodziny Wajman.
Wmurowanie w Zbąszyniu kamieni pamięci współfinansowane przez Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny
![szih_logo_pl_black_900-pxjpg](https://files.clickweb.home.pl/e3/81/e3814232-380c-4244-8d13-6fb4a60f7372.jpg)
![upamietnienie 2 kopiajpg](https://files.clickweb.home.pl/58/c2/58c23a76-31a3-49a2-bd50-9f5a768606cc.jpg)
![Upamietnienie 3 kopiajpg](https://files.clickweb.home.pl/2c/c7/2cc76ea9-83b2-40a7-b04b-63403b4d3b0c.jpg)
![upamietnienie 5 kopiajpg](https://files.clickweb.home.pl/24/8c/248c83b8-60b0-40c6-af75-b976ab87e01f.jpg)
![Upamietnienie 6 kopiajpg](https://files.clickweb.home.pl/32/37/3237728c-d06b-4b54-bf37-2709ed4cd5e7.jpg)
![upamietnienie 8 kopiajpg](https://files.clickweb.home.pl/99/ab/99abd4e7-cca3-4d1c-84e7-5372ebd07a1d.jpg)
![Upamietnienie 10 kopiajpg](https://files.clickweb.home.pl/cf/df/cfdf1acc-b2db-4487-a7c7-90ff044e584a.jpg)