Fundacja TRES działa w obszarze kultury. Realizujemy projekty artystyczne, artystyczno-edukacyjne i wydawnicze. Szczególne zainteresowanie fundacji to fotografia – jej aspekt artystyczny, historyczny i społeczny. Badamy ją jako medium poznawania świata i historii oraz jako bodziec do zmiany społecznej.

Kamienie pamięci jako materialne upamiętnienie społeczności zbąszyńskich Żydów       

Kamienie pamięci jako materialne upamiętnienie społeczności zbąszyńskich Żydów  

„Nie ma ich przy mnie, a przecież na krok mnie już nie odstąpią” – kamienie pamięci jako materialne upamiętnienie społeczności zbąszyńskich Żydów.  

Przyświeca nam cytat z poematu Icchaka Kacenelsona, Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie, gdyż celem projektu jest utrwalenie pamięci o historii i kulturze żydowskiej w Zbąszyniu oraz roli czterech rodzin zbąszyńskich Żydów w życiu społecznym i gospodarczym miasta przed wybuchem II WŚ. Żywa pamięć o tych osobach odchodzi wraz z jej ostatnimi depozytariusz(k)ami – Zbąszynian(k)ami urodzonymi w okresie międzywojennym. Inicjatywa wmurowania Stolpersteine – kamieni pamięci poświęconym osobom mieszkającym w Zbąszyniu do czasu deportacji i śmierci podczas Zagłady – stanowiłaby (skuteczne w swojej prostocie i funkcjonalności) przedłużenie pamięci wspólnotowej o zbąszyńskich Żydach. Ponadto kamienie pamięci są też fizycznym uzupełnieniem licznych projektów medialnych i wydawniczych, realizowanych przez Fundację TRES i miejscowych aktywistów z Forum Dialogu oraz Zbąszyńskiego Balaganu, budujących społeczną świadomość o miejscowej gminie żydowskiej, a także historii polskich Żydów deportowanych z III Rzeszy do Zbąszynia w październiku 1938 r.  

Wmurowano w trzech lokalizacjach 11 Stolpersteine upamiętniających członków 4 rodzin zbąszyńskich Żydów, zamordowanych w Zagładzie: Grzybowskich, Grunbergów, Wajmanów i Mannheimów. Skromną uroczystość zrealizowano w 82. rocznicę deportacji polskich Żydów z Niemiec do Zbąszynia 28 października. Autorem i wykonawcą tabliczek jest pomysłodawca Stolpersteine, niemiecki artysta Gunter Demnig.  






Ze względu na obostrzenia pandemiczne do Zbąszynia nie przyjechali przedstawiciele rodzin dawnych mieszkańców, ale poprzez łącza internetowe byli obecni z nami w ten dzień. Zwłaszcza cenna była dla nas „obecność” Izabelli Weber, która jako mała dziewczynka w wyniku Polenaktion znalazła się w Zbąszyniu u swojej rodziny Wajman.


Wmurowanie w Zbąszyniu kamieni pamięci współfinansowane przez Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny

szih_logo_pl_black_900-pxjpg
upamietnienie 2 kopiajpg



Upamietnienie 3 kopiajpg



upamietnienie 5 kopiajpg



Upamietnienie 6 kopiajpg



upamietnienie 8 kopiajpg



Upamietnienie 10 kopiajpg